Wydaliśmy książkę! Z ogromną radością prezentujemy Państwu naszą publikację pt. „Uniwersytety ludowe XXI wieku. Tradycja – współczesność – wyzwania przyszłości”, wydaną pod redakcją Iwony Błaszczak, Tomasza Maliszewskiego i Ewy Smuk-Stratenwerth - owoc trzyletniej międzynarodowej współpracy na polu edukacji metodą uniwersytetów ludowych.

 

0001 2

 

Serdecznie dziękujemy pani prof. dr hab. Ewy Przybylskiej, profesor nauk społecznych z Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu za przychylną recenzję naszej książki, z którą też można się zapoznać poniżej.

 

R E C E N Z J A

publikacji pt. „Uniwersytety ludowe XXI wieku. Tradycja – współczesność – wyzwania przyszłości”, wydanej pod redakcją Iwony Błaszczak, Tomasza Maliszewskiego i Ewy Smuk-Stratenwerth, przez Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO w Grzybowie w 2017 r.

Przedstawiona  do recenzji publikacja, powstała w wyniku międzynarodowej współpracy w ramach projektu Unii Europejskiej Erasmus + „Budowanie kompetencji kluczowych a pedagogika uniwersytetów ludowych w Europie XXI wieku” jest oryginalnym i bardzo ciekawym studium o współczesnych uniwersytetach ludowych. Niepodważalną zaletą tej książki jest scalenie różnorodnych koncepcji pedagogicznych, odnoszących się do uniwersytetów ludowych jako instytucji wszechstronnie wspierających rozwój człowieka. Wielość doświadczeń, idei, wyzwań, zadań, praktyk, programów i inicjatyw, stanowiących przedmiot opisu i refleksji poszczególnych autorów, czyni tę publikację istną skarbnicą wiedzy na temat historii i teraźniejszości uniwersytetów ludowych. Co więcej, książka inspiruje do przemyśleń na temat możliwych dróg ewolucji, zadań edukacyjnych w przyszłości, kształtu oferty i działań na rzecz zapewnienia jakości pracy dydaktycznej. Wszak w całej Europie, wszędzie na świecie, potrzebuje człowiek, potrzebują grupy społeczne wsparcia w procesach uczenia się przez całe życie.

Klarowna struktura, dzieląca treść na trzy rozdziały (Tradycja, Współczesność, Wyzwania przyszłości) w optymalny sposób ułatwia Czytelnikowi percepcję treści. Lektura książki nie nuży. Czyta sią ją wręcz jednym tchem. Autorzy poszczególnych artykułów zarażają swoją pasją, zaangażowaniem, ideami.

Recenzowana publikacja zawdzięcza swój walor poznawczy, z jednej strony, perspektywie międzynarodowej: o uniwersytetach ludowych mówią w niej przedstawiciele Polski, Danii, Bułgarii, Niemiec i Szwajcarii; z drugiej strony – profesjonalnej wypowiedzi współautorów, którzy – reprezentując zarówno praktykę, jak i teorię edukacji dorosłych – podchodzą do niej na wskroś refleksyjnie, łącząc idee z przeszłości, współczesną myśl teoretyczną i swoje zawodowe doświadczenie w przekonującą całość. Dodam, że publikacja po mistrzowsku wprowadza w klimat uniwersytetów ludowych i myśl grundtvigiańską, pozostając konsekwentnie w dyskursie o wizji efektywnej, otwartej, powszechnie dostępnej edukacji obywateli i społeczeństw.

Ta książka w kompleksowy sposób naświetla rzeczywistość uniwersytetów ludowych. Traktuje o problemach, z jakimi borykają się na co dzień, o drobnych i większych sukcesach, ale także o potrzebach, niespełnionych marzeniach i szansach, dotychczas – z różnych powodów – niewykorzystanych. Przede wszystkim daje wgląd w żmudną pracę, którą dzień w dzień wykonują pracownicy tych instytucji, by wspierać społeczność lokalną we wszystkich działaniach dla dobra jednostki, wspólnoty, państwa i międzynarodowego porozumienia.

 Autorom publikacji udaje się przedstawić uniwersytet ludowy jako „szkołę dla życia”, „szkołę dla obywateli” jako instytucję, która nie jest gotowym produktem i nie posiada „lekarstwa na każde zło”, lecz czerpiąc nauki z historii i teraźniejszości, poszukuje, weryfikuje zastane idee i realizowane działania, otwiera się na potrzeby chwili i wyzwania dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Uniwersytet ludowy jawi się w tej publikacji jako instytucja ciągle konstruująca swoją tożsamość w procesie refleksyjnej modernizacji. Niemniej, mimo imponującej elastyczności i nieustannych wysiłków na rzecz odkrywania coraz to nowych obszarów pedagogicznego działania (ludzkich potrzeb w sferze edukacji, nowych grup adresatów oferty edukacyjnej, innowacyjnych metod pracy oświatowej itp.), instytucja ta  pozostaje – o tym przekonują Autorzy - wierna tym starym ideom i zasadom, które – mówiąc najkrócej – wyrastają na gruncie humanizmu i którym przyświeca jako cel nadrzędny - dobro człowieka.

Katalog zadań, które stawia przed sobą uniwersytet ludowy jest bogaty i ambitny. Chodzi o edukacją obywatelską, rozwój demokracji, partnerstwo społeczne, o równość szans, o integrację społeczną i kompetencje zawodowe, społeczne i kulturowe, bez których jednostka i grupy społeczne skazane są na życie w ubóstwie i rezygnację z pełnej i aktywnej partycypacji społecznej.

Autorzy publikacji, relacjonując swoje doświadczenia pedagogiczne, nawiązują również do wyzwań, które stawia przed edukacją globalizacja. Współcześnie, w dobie  nasilających się konfliktów na świecie, potrzebujemy humanistycznego zaangażowania i humanistycznej wyobraźni bardziej niż kiedykolwiek.  Ukształtować je może tylko edukacja humanistyczna, zakorzeniona lokalnie, świadoma współzależności rządzącymi „globalną wioską” i umożliwiająca krytyczne uczenie się o świecie. Uniwersytety ludowe tworzą swoją ofertę - o tym przekonuje ta publikacja – nie kierując się zyskiem ekonomicznym, nie traktując edukacji jako towaru, nie ulegając międzynarodowej presji rygorystycznych testów. Tworzą przestrzeń do dialogu, rozumiejąc „uczenie się człowieka” w kategoriach etycznych i w ścisłym związku z podmiotowością jednostki, wspólnotą, zaangażowaniem i odpowiedzialnością.  Ich działalność pedagogiczna opiera się na wierze w potęgę ludzkiego rozumu i ciągłe doskonalenie się gatunku ludzkiego.

Jestem przekonana, że książka znajdzie szerokie grono odbiorców. Życzę też tego nie tylko jej Autorom, ale także nam wszystkim. Potrzebujemy bowiem wiedzy o możliwych drogach edukacyjnego wsparcia uczących się jednostek i społeczeństw,  dyskusji społecznej na temat edukacji obywatelskiej, edukacji dla demokracji, edukacji mierzącej się z brakiem kompetencji potrzebnych człowiekowi na co dzień. Ich deficyt ogranicza rozwój jednostki i w konsekwencji dobrobyt społeczny. Idee leżące u podstaw ruchu uniwersytetów ludowych nie dosyć, że nie tracą na aktualności, to wydają się być w coraz większym stopniu odpowiedzią na wiele palących pytań.

Recenzowana publikacja dostarcza całą paletę nowatorskich wizji, koncepcji, idei i praktycznych wskazówek dla pracy pedagogicznej. Z pewnością zainspiruje wielu aktorów społecznych, zwłaszcza organizatorów ofert edukacyjnych, pedagogów pracujących z ludźmi dorosłymi, działaczy samorządów lokalnych, studentów pedagogiki i wiele innych osób i środowisk, zainteresowanych edukacją, rozwiązaniem problemów społecznych i wspieraniem człowieka w jego rozwoju osobowym.

 

Publikacja została przygotowana i wydana w ramach projektu „Budowanie kompetencji kluczowych a pedagogika uniwersytetów ludowych w Europie XXI wieku” dofinansowanego przez Program Komisji Europejskiej Erasmus+.